Vandaag ben ik de trotse eigenaar geworden van het boek van Willem Jan Otten. Enkele jaren geleden had ik het ontdekt in de boekenkast van mijn schoonzoon en was gefascineerd geraakt door de inhoud en de manier van schrijven. Later heb ik geprobeerd het te kopen, maar het bleek alleen nog maar tweedehands te verkrijgen te zijn, waarbij het goedkoopste exemplaar nog altijd 75 euro moest opbrengen. Gelukkig heeft Van Oorschot het opnieuw uitgegeven en voor het schamele bedrag van 15 euro mag je je koesteren in een schitterende essaybundel. Willem Jan Otten beschrijft in deze bundel zijn 'helden', zoals bijvoorbeeld Augustinus, Dostojevski, Pascal, Chesterton en Lewis. Schrijvers, filosofen en theologen, die een belangrijke rol hebben gespeeld in de geestelijke ontwikkeling van Jan Willem Otten, die geleid heeft tot, wat hij noemt, zijn kerstening.
Het meest aansprekend voor mij is het essay over René Girard. Deze Franse denker schrijft over een begrip dat even simpel als ingewikkeld is: mimetische begeerte. Hij stelt, dat ons verlangen, onze 'passie' niet voortkomt uit ons eigen hart, maar uit jaloezie. Onze begeerte is niet oorspronkelijk, maar bemiddeld. Omdat de buurman een nieuwe auto heeft, bedenken wij, dat we ook een nieuwe auto nodig hebben. En het is deze begeerte die tot het hanteren van geweld leidt. De spanning die ontstaat tussen rivaliserende mensen of groepen moet dan opgelost worden om de wederzijdse vernietiging te voorkomen Daarvoor introduceert Girard het zondebokmechanisme; een onschuldige, vaak ene buitenbeentje, krijgt de spanning op zich geladen en moet gestraft worden, Pas dan kan de rust tussen de partijen weerkeren.
Ik ben ervan overtuigd, dan het denken over conflicten, in de samenleving en in de kerk voor een groot deel beter begrepen kan worden als we bij Girard te rade gaan. Het ontmaskert ons eigen individualistische denken en spoort ons aan om anders naar zogenaamde zondebokken te kijken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten