Help! Heibel!

De Volkskrant start vandaag een online cursus over omgaan met conflicten. Ze hebben er een speciale website voor ingericht en willen mensen helpen beter leren hoe ze ruzie kunnen maken. Het wordt aangekondigd als prettig confronterend. Ik heb het bekeken en het ziet er heel aardig uit. Eén van de dingen die genoemd worden is hoe verschillend we reageren op conflicten. De cursusleider/coach noemt dat mensen vaak slechts in twee standaardreacties kunnen denken: de ‘baksteen-methode’ (je gaat keihard op je standpunt staan) of de ‘pakje boter-variant’ (je bewaart de lieve vrede). Ik kom dat in mijn trainingen ook vaak tegen. En vooral in christelijke kring kiezen we gauw voor de 'pakje boter-variant'. We hebben een hekel aan ruzie en houden het liever goed met elkaar. Dan slikken we - uit goede bedoelingen - maar wat er gebeurt om er later achter te komen dat het niet altijd een hulp is geweest om toe te geven en dat dienstbaarheid slechts zelden beloond wordt. Daarom is het goed om te beseffen, dat we van God een verantwoordleijkheid hebben gekregen om een eigen standpunt te hebben. En als je dat hebt kun je kiezen over daar voor wilt gaan, of dat je je wilt aanpassen. Maar standaard altijd toegeven maakt je zwak en het is niet goed voor je zelfvertrouwen. Daarom: probeer in je reacties op conflicten te variëren: soms toegeven, soms doordrukken. Om te bepalen wanneer je wat moet doen, kun je Jakobus 1:5 toepassen: Komt een van u wijsheid tekort? Vraag God erom en hij, die aan iedereen geeft, zonder voorbehoud en zonder verwijt, zal u wijsheid geven.

Anxiety

Op dit moment lees ik een boek van Edwin Friedman, A Failure of Nerve. Een overzichtsartikel van zijn denken vind je hier. Hij analyseert onze maatschappij en komt tot de conclusie, dat de sfeer steeds meer wordt, dat de 'sterken' zich moeten aanpassen aan de 'zwakken.' De mensen die weinig verantwoordelijkheid (kunnen) nemen, verwachten heel veel van anderen en bepalen op die manier vaak de agenda van wat er gebeurt. Leiderschap komt hierdoor in een verdachte hoek te staan en mensen die iets te bieden hebben, hebben er geen trek meer in om steeds allerelei verdachtmakingen naar hun hoofd te krijgen. Zo constateert Friedman een leiderschapscrisis. De grond daarvan noemt hij 'chronic anxiety'. Een constante staat van angstige gevoelens. Bang voor alles, maar in ieder geval om de controle te verliezen. Vandaar ook de enorme behoefte in onze maatschappij in het zoeken naar veiligheid. Alles moet verzekerd zijn en onverwachte zaken moeten allemaal geregeld zijn. Wat is het dan fantastisch dat je als christen kunt oefenen om te groeien in het veilig weten bij God. 'De HEER is mijn licht, mijn behoud, wie zou ik vrezen? Bij de HEER is mijn leven veilig, voor wie zou ik bang zijn?' (Psalm 27:1)

Een van de grote hobbels in deze tijd is de manier waarop tegen karaktereigenschappen wordt aangekeken. Een gezonde aandacht voor je eigen grenzen kan worden gezien als zelfzuchtig, vasthoudendheid als star, zelfvertrouwen als arrogantie, enzovoorts. Op deze manier wordt er een grote druk uitgeoefend op mensen die duidelijk hebben waar ze voor staan en waar ze voor gaan om zich aan te passen aan zwalkende mensen die geen eigen mening hebben, maar voornamelijk reageren vanuit emoties, vanuit angst.

Eigenschappen die volgens Friedman in deze tijd nodig zijn om tegen die druk bestand te zijn:

• In staat zijn 'je eigen weg' te gaan
• In staat zijn om relationele bindingen te herkennen en je er los van te maken
• Erkennen dat het dwaas is om andere mensen te willen veranderen
• De kracht beseffen van de niet-gespannen aanwezigheid
• De positieve effecten onderkennen van volharding in cirsissituaties
• Niet in paniek raken als sabotage en weerstand de kop op steken
• In de gaten hebben welke factoren bij jezelf stress veroorzaken

Als kinderen van God hebben we een duidelijke identiteit in het kind zijn van de Vader. Daarnaast hebben we een houvast in de Bijbel die principes aanreikt waarnaar we kunnen handelen. Laten we leven vanuit Romeinen 12:2 'U moet uzelf niet aanpassen aan deze wereld, maar veranderen door uw gezindheid te vernieuwen, om zo te ontdekken wat God van u wil en wat goed, volmaakt en hem welgevallig is.'

De zegen van kritiek

Alleen al de titel van het boek van Jamie Buckingham met de titel De zegen van kritiek intrigeerde me toen mijn vrouw er jaren geleden mee thuis kwam. Of eigenlijk: niet intrigeren, maar irriteren. Hoe kun je zo iets zeggen, dat kritiek een zegen is? Zo reageert toch geen mens? Was het geen drukfout en had het boek dus ‘De regen van kritiek’ moeten heten? Dat sluit toch meer aan bij ervaringen uit de praktijk?!

Langzamerhand heb ik geleerd dat kritiek, vooral in de zin van betrokken feedback, een zegen is. Ik moet er nog steeds een beetje aan wennen, maar ik durf me er meer actief voor te openen. Je weet dan tenminste of dat wat je doet ook het door jou gewenste effect heeft.
En zo ben ik tot de conclusie gekomen dat kritiek helemaal past bij Christus’ idee over dienend leiderschap (Joh.13:17). Een dienend leider wil toch weten of dat wat hij doet – een preek, besluit, een werkwijze – helpt? Logisch dus dat hij/zij regelmatig vraagt aan de betrokkenen: “wat ik doe, dient dat jullie een beetje?”
Zeker in een kerk zou het geweldig zijn als we deze zegen leren ontvangen!

Gerard van der Schee

Hoe kijk je naar de kerk?

Sinds 1 januari 2008 ben ik op tijdelijke basis directeur van Willow Creek Nederland. Nu had ik nog niet zo gek veel met Willow te maken gehad, dus ik heb me verdiept in hun visie en missie. Bill Hybels, de grondlegger, stelt dat 'de kerk de hoop voor de wereld is.' Als de kerk het laat afweten, met andere woorden het zout zijn kracht verliest en het licht niet meer schijnt, dan loopt het slecht af met de wereld. Belangrijk bij zo'n uitspraak is: hoe is je visie op kerk-zijn? Denk je aan een gebouw, een groep mensen, een organisatie, een instituut, het Lichaam van Christus? Als je in Google kerk intypt krijg je in ieder geval hel veel verwijzingen naar gebouwen. Floyd McClung was onlangs in Nederland en heeft zijn visie op kerk-zijn uit de doeken gedaan. Hij stelt eenvoudigweg, dat een kerk datgene is 'waar twee of drie verenigd zijn in de naam van Jezus.' Als vredestichters merken we, dat de meeste ruzies in kerken gaan over de theologie of over praktische zaken (gebouwen en geld). Hoe mooi zou het niet zijn als we steeds meer leren om een kerk te zien als een gezin. We horen bij elkaar, hebben af en toe ruzie, maar als het nodig is, dan zijn we er voor elkaar. Laten we instemmen met het gebed van Jezus om eenheid (Johannes 17). Niet gelijkvormigheid, maar elkaar het licht in de ogen gunnen en blij zijn met de ander.