De sterken en de zwakken

Jaren geleden heb ik een boek gelezen van Paul Tournier met de titel: De Sterken en de Zwakken. Dit is een onderzoek naar het feit dat sommige mensen zo zelfverzekerd overkomen (de sterken) en anderen die een meer bescheiden opstelling hebben in het leven (de zwakken). De ene groep heeft de neiging om de anderen wat te domineren en in sommige gevallen te overrulen. Dat voelt voor de 'zwakken' minder plezierig. Wat daaraan te doen. Paul Tournier geeft hieraan een verrassende wending. In het kort komt het hier op neer: Als we diep in onszelf kijken zijn we in feite allemaal onzeker. We weten niet altijd wat het beste is in iedere situatie, hebben niet altijd de beste reactie en kunnen niet altijd zeker zeggen wat de juiste beslissing is. Het verschil tussen de sterken en de zwakken zit het hem hierin, dat de sterken hun zwakheid beter kunnen verbergen. Misschien is hun onzekerheid zelfs naar het onderbewuste verdreven, waardoor er weinig van naar buiten komt. Het is een troostrijke gedachte. En voor de 'zwakken' onder ons: je hoeft je niet zo snel te laten intimideren door de 'sterken' want achter hun masker zit een behoorlijke onzekerheid. Zo kun je zelfs zeggen, dat de 'zwakken' een betere kijk op de werkelijkheid hebben en in dat opzicht dus de 'sterken' zijn. We kunnen als we dit beseffen in conflictsituaties beter op elkaar reageren en inhoud geven aan het vers uit Romeinen 15:1 - Wij, de sterken, moeten de zwakken in hun kwetsbaarheid helpen en niet ons eigen belang dienen.

Citaat van Carl Friedman uit haar boek 'Wie heeft de meeste joden' (blz. 249)

'Wat ik in uw werk mis, is het positieve! Waar is de hóóp?' Wij eisen hoop: het is het dictaat van lieden die met hun blijmoedigheid de wereld terroriseren en die, als zij het voor het zeggen hadden, het geringste spoor van wanhoop strafbaar zouden stellen. Ze menen dat het kwaad vanzelf verdwijnt, wanneer men - met de rug ernaar toe en de blik op oneindig - dat hartstochtelijk hóópt. Maar als hopen hielp, zou het allang een winstgevend bedrijf zijn.

Mijn toevoeging: er zijn talloze bedrijven die handelen in hoop en daar een goede boterham mee verdienen. Er zijn genoeg instanties die gouden bergen beloven, waar grof geld voor wordt betaald, maar die later knollen voor citroenen blijken te zijn. Hoop dient ergens op gebaseerd te zijn.
Moge God, die ons hoop geeft, u in het geloof geheel en al vervullen met vreugde en vrede, zodat uw hoop overvloedig zal zijn door de kracht van de heilige Geest. (Romeinen 15:13)

Afschuw

Algemeen wordt erkend dat de mens 4 basisemoties kent: bang, boos, bedroefd en blij. Paul Ekman, een bekende onderzoeker op het gebied van emoties, voegt er nog 2 aan toe: afschuw en verbazing. Ik wil het nu even hebben over afschuw, met vergelijkbare begrippen als walging en gruwel. In de Bijbel komt dat woord regelmatig voor en wordt zelfs gebruikt als een uiting van God: Want de HEER heeft een afschuw van iedereen die oneerlijk zaken doet (Deut. 25:16). En ook: Wie een goddeloze vrijspreekt en wie een rechtvaardige beschuldigt, beiden zijn de HEER een gruwel (Spreeuken 17:15). Conclusie: afschuw bestaat blijkbaar en het heeft positieve kanten. Maar hoe doen we dat dan in het menselijke verkeer? Kunnen we onze neus ophalen voor mensen omdat ze een bepaalde stank verspreiden, of kunnen we mensen uitspugen, omdat ze 'toxic' zijn? Geen gemakkelijke vragen. Een 'oppervlakkige' reactie zou kunnen zijn: je moet de zonde veroordelen, maar de zondaar accepteren. Deze zin hoor je nog wel eens. Zo vaak misschien, dat hij bijna zijn kracht verloren heeft. Ik zou je willen uitdagen om
a. gevoelens van afschuw in jezelf te onderkennen
b. te onderzoeken welke aspecten je met walging vervullen
c. nadenken wat je van de ander wel en niet kunt accepteren
d. een duidelijk standpunt innemen waar je voor staat
e. de relatie naar de ander open houden.
Ook dit is heel globaal en schematisch, maar ik wil trachten deze basisemotie in conflictsituaties niet weg te poetsen, maar serieus te nemen en me proberen te verdiepen in hoe God met 'Zijn emotie' van afschuw omgaat.

PS Nog een leuk testje om gelaatsuitdrukking te herkennen. Klik hier.